استخراج بیتکوین چقدر عامل قطعی برق کشور است؟
وب کنفرانس: مرکز پژوهش های مجلس اعلام نموده که توان مصرف برق استخراج کنندگان رمزارز در بدبینانه ترین حالت کمتر از 800 مگاوات ساعت بوده، در صورتیکه کسری تراز شبکه برق کشور بیش از 10 هزار مگاوات ساعت بوده است، یعنی در بدبینانه ترین حالت کمتر از 10 درصد از کسری برق کشور را می توان به استخراج رمزارز نسبت داد.
به گزارش وب کنفرانس به نقل از ایسنا، با افتتاح نظام پرداخت بدون نیاز به بانک بیتکوین در سال ۲۰۰۸ از طرف شخصی با نام مستعار ساتوشی ناکومتو، به مرور مراکز سیاست پژوهشی مختلف دنیا نیز به بررسی ابعاد این مساله پرداختند و مرکز پژوهش های مجلس نیز در سال ۱۳۹۲ همزمان با سایر مراکز سیاست پژوهی دنیا این مساله را مورد بررسی قرار داده و طی سالهای قبل گزارش های مختلفی در این مساله منتشر نموده است.
فناوری حمایت کننده از این پدیده، دفتر کل توزیع شده یا به اختصار DLT است. این فناوری به اعضای شبکه کمک می نماید که بتوانند بدون نیاز به شخص ثالث تراکنش هایی را بصورت دائمی ثبت کنند. با استفاده از این فنآوری بیتکوین به وجود آمد، اما اتریوم و سایر پدیده های مشابه هم از این فنآوری بهره می برند. برخی از انواع این پدیده ها همچون بیتکوین و اتریوم برای اداره شبکه به روشی به نام استخراج تکیه دارند که سبب مصرف غیرمتعارف برق می شود. سوال این است که تاثیر استخراج بر مصرف برق کشور چیست و چه مقدار از خاموشی ها را می توان به استخراج رمزارزها نسبت داد. مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی، استخراج رمزارز را معرفی و میزان مصرف برق استخراج رمزارزهای بیت کوین و اتریوم را در کشور بررسی نموده است.
صرفه اقتصادی استخراج رمزارزها
از دیدگاه کاربران، جذابیت رمزارزها به یک نوآوری در آنها مربوط است که در دیگر ارزهای مجازی دیده نشده باشد. برای مثال، نوآوری بیتکوین ایجاد نظام پرداخت بدون اتکاء به شخص ثالث یا نهاد واسط و بدون خلق بی ضابطه واحد پرداخت است. نوآوری رمزارز اتریوم، ایجاد امکان تعریف قرارداد هوشمند و اجرای خودکار مفاد قراردادها و پرداخت وجه به ازای تحقق شرایط از قبل مشخص شده است. نوآوری مهم رمزارز ای اواس ایجاد کامپیوتر جهانی از تجمیع توان کامپیوتر های متکثر برای ایجاد برنامه های کاربردی و متمرکزسازی منابع رایانشی برای اجرای این هدف است. بعضی رمزارزها نیز بهره گیری از فضای ذخیره سازی استفاده نشده کامپیوتر ها را هدف قرار می دهند.
هزینه مشارکت در هر کدام از طرح های اقتصادی ارزهای مجازی به دو دسته تقسیم می شود: هزینه های سرمایه ای و هزینه های عملیاتی (جاری). به هزینه خرید سخت افزارهای جدید مانند دستگاه تولید برق یا وسائل رایانشی مانند استخراج کننده، هزینه های سرمایه ای و به هزینه استفاده از سخت افزارها مثل هزینه برق و سوخت، هزینه های عملیاتی می گویند.
ممکنست مشارکت در استخراج رمزارزها با بهره گیری از منابع سخت افزاری مازاد که از قبل خریداری شده صورت گیرد. در این صورت محاسبه هزینه های جاری اهمیت پیدا می کند و در صورتیکه تجهیزات جدیدی خریداری شود، علاوه بر هزینه های جاری هزینه های سرمایه ای نیز باید مورد توجه قرار گیرد. نهایتاً این هزینه ها باید با درآمد ناشی از کسب رمزارز و سایر منافع حاصل از مشارکت در این طرح ها مقایسه شوند تا صرفه اقتصادی استخراج رمزارزها محاسبه شود. تفاوت های منابع رایانشی مورد استفاده رمزارزها، رقابت در استخراج و نوسانات قیمت رمزارزها از مهم ترین موضوع هایی هستند که در صرفه اقتصادی رمزارزها نقش دارند.
منابع رایانشی مورد استفاده و تفاوت در هزینه جاری
مشارکت در استخراج هر کدام از ارزهای مجازی به منابع سخت افزاری متفاوتی نیاز دارد و هر کدام از منابع سخت افزاری هزینه های جاری خاص خودرا دارند. بطورمثال اشتراک گذاری توان پردازنده مرکزی و کارت گرافیک کامپیوتر ها نیازمند مصرف برقی بیش از مصرف برق معمول کامپیوتر است و هزینه برق و استهلاک تجهیزات باید در محاسبه صرفه اقتصادی استخراج رمزارز مدنظر قرار گیرد. اشتراک گذاری حافظه موقت، مصرف برق کمتری لازم دارد؛ اما حافظه موقتی گران تر و تجمیع آن مشکل تر است. به عبارت دیگر به اشتراک گذاری فضای ذخیره سازی کامپیوتر ها در ساعات کار آنها تفاوت شایان توجهی در مصرف برق ایجاد نمی کند و استهلاک کمتری دارد. در عوض از ظرفیت پهنای باند اینترنت خریداری شده بیشتر استفاده می شود.
سازوکار استخراج برخی از رمزارزها به شکلی است که هر فردی که نرم افزار لازم را روی کامپیوتر خود نصب کرده باشد، می تواند در استخراج آن رمزارز مشارکت کند. در مقابل، امکان استخراج بعضی رمزارزها تنها برای کسانی امکان پذیر است که وضعیت خاصی را احراز کنند، بطورمثال مقداری از آن رمزارز را در اختیار داشته باشند. برای مثال برای استخراج بیت کوین هیچ پیش شرطی جز نصب نرم افزارهای لازم وجود ندارد و هر فردی می تواند مبادرت به استخراج این رمزارز کند.
ارزش بالای بیتکوین باعث شده است که افراد زیادی در سراسر جهان وارد رقابت برای استخراج آن شوند و در نتیجه اگر شخصی با یک کامپیوتر ساده و به تنهایی قصد استخراج بیتکوین را داشته باشد، شانس بسیار اندکی برای موفقیت خواهد داشت، بدین سبب افراد متکثر با نصب نرم افزارهای اشتراک گذاری توان پردازشی کامپیوتر، شانس خودرا برای موفقیت در کسب بیتکوین می افزایند. در این صورت احتمال کسب میزان اندکی بیتکوین به ازای اشتراک گذاری هر میزان توان رایانشی وجود دارد. اما مساله این است که هزینه برق مصرفی فرد ممکنست از عایدی بیتکوین او فراتر باشد.
بدین سبب تجهیزات استخراج بیتکوین به صرفه تر طراحی شده اند که با مصرف برق کمتر توان بیشتری به شبکه عرضه کنند. به موازات این موضوع، جذابیت بازار سبب می شود که همیشه افراد بیشتری به استخراج بیتکوین بپردازند و مقدار بیتکوین های قابل استخراج نیز به مرور کمتر می شود. بدین سبب شانس موفقیت در استخراج بیتکوین اگر تعداد معاملات هم کاهش پیدا کند، کمتر می شود و در صورت مشارکت با دیگران هم، میزان بیتکوین استخراج شده همیشه کمتر و کمتر خواهد شد. بدین سبب ممکنست از زمان سفارش تجهیزات سرمایه ای برای استخراج بیتکوین تا زمان نصب و راه اندازی آن درآمد قابل کسب، کاهش شایان توجهی پیدا کند. البته نوسانات توان رایانش مورد نیاز در استخراج دیگر رمزارزها ممکنست متفاوت باشد و در تیجه بازگشت هزینه های سرمایه ای آنها نیز متفاوت خواهد بود.
نوسانات قیمت
استخراج رمزارزها با کسب درآمد از این ارزها معنا پیدا می کند و نوسانات بالای قیمت رمزارزهای اولیه یکی از نقاط ضعف آنها محسوب می شود، بدین سبب بررسی اقتصادی نوسانات قیمتی رمزارزها نیز باید مدنظر قرار گیرد. بعضی رمزارزها به پایدارسکه معروف هستند. پایدارسکه ها طوری طراحی شده اند که اگر قیمت آنها بیش از مقدار مجاز افزایش پیدا کند، سیاست های موثر بر کاهش قیمت آنها و اگر قیمت آنها کاهش پیدا کند سیاست های موثر بر افزایش قیمت بصورت خودکار اجرائی شوند.
اما خیلی از رمزارزها چنین سازوکاری ندارند. البته بیشترین رمرارزها هم اکنون از قیمت بیتکوین تبعیت می کنند، یعنی با کاهش یا افزایش قیمت آن بطور معمول قیمت دیگر رمزارزها نیز کاهش یا افزایش می یابند. البته سهم و اهمیت بیتکوین در بازار رمزارزها درحال کاهش است. گرچه ورود موسسه های مالی به خرید رمرارز بیتکوین مقداری سهم این رمزارز را بالا برد، اما کاهش جایگاه بیتکوین دنباله دار بوده است.
نوسانات بالای قیمت رمزارزها، سرمایه گذاری و مشارکت مستقیم یا غیرمستقیم دولت ها، بانکها و موسسه های مالی و اعتباری را با ریسک زیادی همراه می کند، اما افراد حقیقی و حقوقی بخش خصوصی نیز به لحاظ انعطاف بیشتر و کنش سریع تری که نسبت به وضعیت های جدید دارند، می توانند با پذیرش و مدیریت این ریسک ها (مانند دیگر بازیگران جهانی) به استخراج رمزارز مبادرت کنند. بدین سبب نقش مهم تر مجلس، نظارت بر اجرای قوانین و مقررات در رابطه با موضوع استخراج رمزارزها در بخش خصوصی است.
مصرف بدون مجوز بیتکوین با برخورد قضایی روبه رو شده است
آنچه از استخراج رمزارزهای انرژی بر در ایران مطرح شده و موضوع سیاستگذاری قرار گرفته، مربوط به استخراج بیتکوین بوده است. همچنین، بزرگ ترین خطری که مدنظر سیاست گذار بوده، لطمه به پایداری شبکه برق کشور بوده است. در این جهت مصرف بدون مجوز با برخورد قضایی روبه رو شده است. تا حالا بیشتر کشفیات در زمینه رمزارز بیتکوین بوده است. از شروع شروع طرح برخورد با استخراج کنندگان بدون مجوز از سال ۱۳۹۸ تا سال ۱۴۰۰، مجموع کشف و شناسایی دستگاه های بدون مجوز استخراج رمزارز به ۲۲۱ هزار و ۱۶۳ دستگاه رسیده که توان مصرفی آنها معادل ۶۲۱ مگاوات بوده است.
البته این دستگاه های بدون مجوز استخراج رمزارز در زمان های مختلف کشف شده است و همه آنها بطور همزمان در شبکه برق فعال نبوده اند. صریح ترین اقدام کشور در سیاستگذاری استخراج رمزارزها، وضع ممنوعیت استخراج رمزارز در کشور در تابستان سال ۱۴۰۰ بود اما این سیاست عملا شکست خورده شمرده می شود، برای اینکه تراهش مطلق ماهانه ایران در شبکه بیتکوین از ۶.۹۴ میلیون تراهش در تاریخ دهم اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ تنها به ۳.۷۵ میلیون تراهش در دهم مردادماه ۱۴۰۰ (با گذشت یک ماه و ۱۰ روز از دستور قطع برق مزارع استخراج رمزارز) رسید.
این یعنی بیش از نیمی از استخراج کنندگان رمزارز بدون توجه به دستور دولت و قطعی برق مشغول استخراج رمزارز بوده اند. توان مصرف برق این استخراج کنندگان در بدبینانه ترین حالت کمتر از ۸۰۰ مگاوات ساعت بوده، در صورتیکه کسری تراز شبکه برق کشور بیش از ۱۰ هزار مگاوات ساعت بوده است. در بدبینانه ترین حالت کمتر از ۱۰ درصد از کسری برق کشور را می توان به استخراج رمزارز نسبت داد.
ضعف در اعمال سیاست های سلبی و ایجابی در زمینه استخراج رمزارز
خطر جدی تر که نیازمند اتخاذ راهکار است، ضعف کشور در اعمال سیاست های سلبی و ایجابی در زمینه استخراج رمزارز است. بنظر می رسد خطر اصلی ناشی از گسترش استخراج رمزارزهایی مانند اتریوم در منازل شخصی است. استخراج رمزارز بیت کوین در مزارع بزرگ و با تجهیزاتی که مصرف محسوس و با قابلیت ردیابی و کشف بالاتر دارند انجام می شود اما مجموع مصرف برق در منازل شخصی برای استخراج اتریوم احتمالاً کمتر از ۱۲ مگاوات هست. استخراج رمزارزهایی شبیه اتریوم به مصرف برق کمتر و البته به تجهیزات گرانقیمت تر و با ارزبری بالاتری نیاز دارد و از همه مهم تر ردیابی آن مشکل تر است و می تواند سبب افزایش غیرقابل کنترل مصرف برق خانگی شود.
رفع تهدیدها همزمان با بهره گیری از فرصت های فناورانه پیش رو نیازمند اتخاذ چارچوب مقرراتی شفاف برای نظارت بر هرگونه تولید و استخراج دارایی دفتر کل توزیع شده در کشور است. بررسی ها نشان می دهد، اعمال ممنوعیت کامل استخراج رمزارز در کشورمان با توان فنی و مقرراتی فعلی کشور نا ممکن است. همین طور اقدام دیرهنگام در ساماندهی استخراج رمزارزها می تواند مقررات گذاری و سیاستگذاری این حوزه را با موانع عمده ای مواجه کند.
تا حالا استخراج رمزارزهای انرژی بر در کشورمان مطرح بوده است، اما همه انواع استخراج رمزارزها انرژی را به هدر نمی دهند. انواع جدیدی از استخراج رمزارزها درحال توسعه هستند که یک فعالیت اقتصادی معمولی بطورمثال ارائه فضای ذخیره سازی محتوا یا ارائه توان رایانشی برای کارهای مفید مانند واقعیت افزوده و اداره محیط های مجازی یا متاورس را به میدان رقابت استخراج وارد می کنند.
منبع: وب كنفرانس
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب